1. Phân biệt tiền điện tử với tiền ảo và tiền kỹ thuật số
những khái niệm về các cách kiếm tiền qua mạng (electronic money/e-money) hiện nay trên thế giới thường được hiểu ở phạm vi khá rộng. Thí dụ, nhà băng Trung ương Châu Âu (ECB) diễn tả tiền điện tử là giá trị tiền tệ được lưu trữ trên một trang bị điện tử được sử dụng phổ biến để tiến hành đàm phán thanh toán cho những tổ chức khác chẳng phải là doanh nghiệp phát hành. Còn nhà băng thanh toán quốc tế (BIS) định nghĩa tiền điện tử là giá trị được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong đó thông báo về khoản tiền hoặc giá trị khả dụng của khách hàng được lưu trữ trên một thiết bị điện tử thuộc sở hữu của quý khách. Các khái niệm này khá phức tạp, có thể gây ra lầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền phương pháp số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).
Xem thêm: đường ma là gì
Trong thực tại, tiền điện tử đã được xác định và phân biệt rõ ràng với các loại tiền khác phê chuẩn 4 đặc điểm chính. Trước tiên, tiền điện tử phải là tiền pháp định (legal tender). Theo ấy, tiền điện tử có đông đảo 3 chức năng của tiền là dự trữ (store value), đàm luận (medium of exchange) và hạch toán (unit of account). Đồng thời, tiền điện tử cũng luôn được biểu đạt dưới dạng trị giá của tiền pháp định của một đất nước (thí dụ VND, đô la Mỹ, SGD...). Ngoài ra, tiền điện tử cũng được ngân hàng Trung ương (NHTW) đảm bảo.
Thứ 2, tiền điện tử có thể do ngân hàng phát hành hoặc cũng có thể do tổ chức phi ngân hàng phát hành. Do đó, để bảo đảm an toàn cho người sử dụng, tất cả quốc gia luôn có quy định rất chặt chẽ đối với những đơn vị phát hành tiền điện tử. Đối với những nhà băng, NHTW có hệ thống những quy định chặt chẽ về an toàn hoạt động, quản trị rủi ro, tỷ lệ dữ trữ đề xuất, bảo hiểm tiền gửi… Đối với những công ty phi nhà băng, NHTW có những quy định về cấp phép, về giám sát… và thường nhật phải thực hiện ký quỹ tại hệ thống nhà băng (tương ứng với số tiền phát hành với một tỷ lệ nhất định).
Thứ ba, tiền điện tử có công thức đảm bảo tiền tệ (monetary regimes) của NHTW. Theo ấy, tiền điện tử do các nhà băng phát hành sẽ được đảm bảo bằng tỷ lệ dữ trữ đề xuất tại NHTW, còn tiền điện tử do các công ty phi ngân hàng phát hành sẽ được bảo đảm bằng công thức ký quỹ tại hệ thống nhà băng (với một tỷ lệ ký quỹ nhất định). Thường nhật, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơn phổ biến so với tỷ lệ dự trữ buộc phải do những quy định an toàn áp dụng đối với những công ty này thấp hơn nhiều so với nhà băng. Tỷ lệ ký quỹ tại 1 số đất nước theo cách tiếp cận thận trọng ở mức 100%. Đây cũng là điểm khác biệt mấu chốt giữa tiền ngân hàng (bank notes) với tiền điện tử (e-money).
Thứ tư, tiền điện tử chỉ được lưu trữ trong những sản phẩm điện tử gồm 2 loại: (i) phần cứng (hard-ware based products) như thẻ chíp, điện thoại thông minh gắn chíp và (ii) dữ liệu dựa trên phần mềm (soft-ware based) như ví điện tử Paypal.
Xem thêm: hướng dẫn sử dụng mt4
Đối với tiền ảo (virtual currency), ECB định nghĩa như sau: “Đồng tiền ảo là một loại tiền phương pháp số ko chịu sự điều hành, được phát hành bởi các người tăng trưởng phần mềm (developers) thường cùng lúc là người kiểm soát hệ thống; được dùng và ưng ý trả tiền giữa các thành viên của một cộng đồng ảo nhất thiết”. Tỉ dụ, tiền ảo Pokecoins trong trò chơi Pokemon GO hoặc khoản tiền Facebook được dùng cho lăng xê hay những trò chơi trên app Facebook... Theo đấy, có thể thấy tiền ảo và tiền điện tử rất không giống nhau. Tiền ảo chẳng phải là tiền pháp định nên ko gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW đảm bảo. Những công ty phát hành tiền ảo cũng ko chịu sự điều hành, giám sát chặt chẽ của NHTW. Song song, phạm vi hoạt động của tiền ảo thường hơi hẹp chỉ trong phạm một cùng đồng và sử dụng cho mục tiêu nhất thiết (thí dụ, game online). Nhắc cách khác, tiền ảo mang nhiều đặc điểm của hàng hóa đàm đạo hơn là một đồng tiền. Mặc dầu vậy, hiện nay tiền ảo đang từng thao tác lớn mạnh với loại tiền ảo có thể quy đổi (convertible virtual currency) nhưng chỉ gắn bổn phận của tổ chức phát hành mà không gắn với trách nhiệm của NHTW và khuôn khổ hoạt động cũng chỉ ở phạm vi một cộng đồng như nêu trên.
Còn tiền phương pháp số hay tiền mã hóa (crytocurrency): được tạo ra bởi những thuật toán mã hóa phức tạp, được thương lượng, bàn luận hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự quản lý của bất kỳ cá nhân hay doanh nghiệp nào (trừ khi được NHTW trực tiếp phát hành). Tỉ dụ điển hình của tiền kỹ thuật số là Bitcoin, Ethereum... Có thân xác định gốc của tiền mã hóa là tiền ảo nhưng đang vững mạnh để có rộng rãi đặc điểm của tiền điện tử như khả năng chuyển đổi thành tiền pháp định, khả năng thanh toán, còn khả năng tích trữ giá trị thì ít hơn (do luôn biến động nhiều)... Mặc dù vậy, tiền phương pháp số vẫn còn khoảng cách rất xa để trở thành tiền điện tử với lý do quan yếu nhất là sự công nhận của NHTW tất cả quốc gia. Khi NHTW tất cả các nước ko thừa nhận, đồng tiền phương pháp số sẽ ko được đảm bảo và không có khả năng quy đổi ở khuôn khổ rộng như tiền điện tử. Hiện nay tiền công nghệ số đang được phát triển theo hướng khai thác những lợi thế, Ưu điểm của công nghệ chuỗi khối - blockchain (như giá cả đàm phán thấp, độ an toàn bảo mật cao, tiện lợi, nhanh chóng...) hơn là theo hướng sử dụng đồng tiền phương pháp số như 1 đồng bạc thực thụ.
Một loại tiền khác cũng thường bị hiểu nhầm đó là tiền di động (mobile money), nghĩ rằng tiền di động và tiền điện tử không giống nhau. Tuy thế, theo khái niệm của Hiệp hội thông báo di động thế giới (GSMA), Mobile money có thể được hiểu ngắn gọn là tiếp cận nhà cung cấp nguồn vốn qua điện thoại di động. khái niệm này rộng và bao hàm số đông ý nghĩa của nhà cung cấp này, nhất là từ góc độ người tiêu dùng. Theo đấy, với thực chất là tiền pháp định, tiền di động có thể hiểu là một dạng thức tiền điện tử do doanh nghiệp (thường là nhà mạng) phân phối dịch vụ trung gian trả tiền phát hành và định danh khách hàng ưng chuẩn hạ tầng dữ liệu thuê bao di động. Dạng thức này chính là ví điện tử trên thuê bao di động, không cần kết liên với tài khoản ngân hàng. Doanh nghiệp tài chính quốc tế (IFC) cũng quan niệm rằng, mobile money là một dạng tiền điện tử, trong đó những giao dịch thanh toán và tài chính được thực hiện trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc không trực tiếp gắn với tài khoản ngân hàng.
hai. Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam
Tại Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào quy định khái niệm tiền điện tử. Tuy vậy, một số văn bản đã quy định các dạng thức của tiền điện tử gồm ví điện tử, thẻ trả trước… như tại Luật ngân hàng Nhà nước (2010), Luật những tổ chức tín dụng (2010), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về thanh toán ko dùng tiền mặt và Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung 1 vài điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ ngân hàng (được sửa đổi bởi Thông tư số 26/2017/TT-NHNN). Hiện nay, Dự thảo Nghị định quy định về trả tiền không dùng tiền mặt sửa đổi đã thống nhất đưa ra định nghĩa rõ ràng về tiền điện tử:“Tiền điện tử là giá trị tiền tệ lưu trữ trên những công cụ điện tử được trả trước bởi khách hàng cho ngân hàng, chi nhánh nhà băng nước ngoài, doanh nghiệp cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán để thực hiện giao dịch thanh toán và được đảm bảo trị giá tương ứng tại nhà băng, bao gồm: thẻ trả trước, ví điện tử, tiền di động”.
So sánh với những định nghĩa trên thế giới, có thể thấy định nghĩa trong dự thảo khá thích hợp và có phần dễ hiểu, rõ ràng và dễ phân biệt hơn. Quan trọng hơn là việc hợp nhất đưa cả 3 loại hình tiền điện tử vào văn bản pháp lý không những giúp giới hạn rõ ràng phạm vi của tiền điện tử mà còn giúp công tác điều hành được thống nhất về một mối lái là NHNN, từ ấy lấp được lỗ hổng trong công việc quản lý đối với mobile money hiện vẫn đang để trống.
đồng thời, những quy định trong dự thảo can hệ tới doanh nghiệp phi ngân hàng cũng giúp phân biệt rõ tổ chức phát hành tiền điện tử hợp pháp (được cấp phép, giám sát hoạt động) với đơn vị hoạt động ko phép, phạm pháp. Qua đấy, giúp phân biệt rõ giữa tiền điện tử “hợp pháp” với tiền ảo, tiền điện tử “bất hợp pháp”, giúp những cơ quan có thẩm quyền trong ngăn phòng ngừa những hành vi tù nhân trong ngành nghề này vốn dĩ diễn biến phức tạp thời kì qua.
Nắm bắt xu thế, cập nhật thông tin về đường ema tại Việt Nam