1. Phân biệt tiền điện tử với tiền ảo và tiền kỹ thuật số
những khái niệm về các cách kiếm tiền qua mạng (electronic money/e-money) hiện nay trên toàn cầu thường được hiểu ở phạm vi tương đối rộng. Thí dụ, nhà băng Trung ương Châu Âu (ECB) diễn đạt tiền điện tử là giá trị tiền tệ được lưu trữ trên một trang bị điện tử được sử dụng đa dạng để thực hiện đàm phán thanh toán cho những đơn vị khác chẳng phải là tổ chức phát hành. Còn ngân hàng thanh toán quốc tế (BIS) định nghĩa tiền điện tử là giá trị được lưu trữ hoặc sản phẩm trả trước, trong đó thông tin về khoản tiền hoặc giá trị khả dụng của quý khách được lưu trữ trên một trang bị điện tử thuộc sở hữu của khách hàng. Những khái niệm này khá phức tạp, có thể gây ra lầm lẫn về nội hàm của tiền điện tử, khó phân biệt với tiền ảo, tiền phương pháp số và thậm chí là cả tiền di động (mobile money).
Xem thêm: đường ma là gì
Trong thực tế, tiền điện tử đã được xác định và phân biệt rõ ràng với những loại tiền khác duyệt y 4 đặc điểm chính. Trước nhất, tiền điện tử phải là tiền pháp định (legal tender). Theo ấy, tiền điện tử có đông đảo 3 chức năng của tiền là dự trữ (store value), đàm đạo (medium of exchange) và hạch toán (unit of account). Cùng lúc, tiền điện tử cũng luôn được diễn tả dưới dạng trị giá của tiền pháp định của một đất nước (thí dụ Việt Nam Đồng, đô la, SGD...). Không chỉ có vậy, tiền điện tử cũng được nhà băng Trung ương (NHTW) đảm bảo.
Thứ hai, tiền điện tử có thể do ngân hàng phát hành hoặc cũng có thể do tổ chức phi ngân hàng phát hành. Do vậy nên, để bảo đảm an toàn cho người sử dụng, tất cả các nước luôn có quy định rất chặt chẽ đối với những tổ chức phát hành tiền điện tử. Đối với những nhà băng, NHTW có hệ thống những quy định chặt chẽ về an toàn hoạt động, quản trị rủi ro, tỷ lệ dữ trữ bắt buộc, bảo hiểm tiền gửi… Đối với các tổ chức phi nhà băng, NHTW có các quy định về cấp phép, về giám sát… và thông thường phải thực hiện ký quỹ tại hệ thống ngân hàng (tương ứng với số tiền phát hành với một tỷ lệ nhất định).
Thứ ba, tiền điện tử có cơ chế bảo đảm tiền tệ (monetary regimes) của NHTW. Theo đấy, tiền điện tử do những ngân hàng phát hành sẽ được đảm bảo bằng tỷ lệ dữ trữ đề xuất tại NHTW, còn tiền điện tử do các tổ chức phi ngân hàng phát hành sẽ được đảm bảo bằng cơ chế ký quỹ tại hệ thống ngân hàng (với một tỷ lệ ký quỹ nhất định). Thường ngày, tỷ lệ ký quỹ này sẽ cao hơn đa dạng so với tỷ lệ dự trữ đề xuất do các quy định an toàn áp dụng đối với những doanh nghiệp này thấp hơn phổ quát so với ngân hàng. Tỷ lệ ký quỹ tại một số đất nước theo cách tiếp cận thận trọng ở mức 100%. Đây cũng là điểm khác biệt cốt lõi giữa tiền ngân hàng (bank notes) với tiền điện tử (e-money).
Thứ tư, tiền điện tử chỉ được lưu trữ trong các sản phẩm điện tử gồm hai loại: (i) phần cứng (hard-ware based products) như thẻ chíp, điện thoại sáng tạo gắn chíp và (ii) dữ liệu dựa trên phần mềm (soft-ware based) như ví điện tử Paypal.
Xem thêm: hướng dẫn sử dụng mt4
Đối với tiền ảo (virtual currency), ECB khái niệm như sau: “Đồng tiền ảo là một loại tiền kỹ thuật số không chịu sự quản lý, được phát hành bởi những người tăng trưởng phần mềm (developers) thường đồng thời là người kiểm soát hệ thống; được dùng và hài lòng thanh toán giữa các thành viên của một cộng đồng ảo nhất định”. Tỉ dụ, tiền ảo Pokecoins trong trò chơi Pokemon GO hoặc khoản tiền Facebook được dùng cho lăng xê hay các trò chơi trên app Facebook... Theo ấy, có thể thấy tiền ảo và tiền điện tử rất khác nhau. Tiền ảo ko phải là tiền pháp định nên ko gắn với quyền mặc định được chuyển đổi sang tiền pháp định và được NHTW bảo đảm. Các tổ chức phát hành tiền ảo cũng ko chịu sự quản lý, giám sát chặt chẽ của NHTW. Đồng thời, khuôn khổ hoạt động của tiền ảo thường khá hẹp chỉ trong phạm một cộng đồng và dùng cho mục tiêu cố định (thí dụ, game online). Đề cập cách khác, tiền ảo mang phổ biến đặc điểm của hàng hóa bàn luận hơn là một đồng tiền. Mặc dù vậy, hiện nay tiền ảo đang từng thao tác tăng trưởng với loại tiền ảo có thể quy đổi (convertible virtual currency) nhưng chỉ gắn nghĩa vụ của đơn vị phát hành mà ko gắn với nghĩa vụ của NHTW và khuôn khổ hoạt động cũng chỉ ở phạm vi một cùng đồng như nêu trên.
Còn tiền công nghệ số hay tiền mã hóa (crytocurrency): được cho ra bởi những thuật toán mã hóa phức tạp, được đàm phán, đàm luận hoàn toàn trên môi trường Internet và hiện nay chưa chịu sự điều hành của bất kỳ cá nhân hay tổ chức nào (trừ khi được NHTW trực tiếp phát hành). Tỉ dụ tiêu biểu của tiền phương pháp số là Bitcoin, Ethereum... Có thể xác định gốc của tiền mã hóa là tiền ảo nhưng đang phát triển để có phổ quát đặc điểm của tiền điện tử như khả năng chuyển đổi thành tiền pháp định, khả năng trả tiền, còn khả năng tàng trữ giá trị thì ít hơn (do luôn biến động nhiều)... Mặc dầu vậy, tiền công nghệ số vẫn còn khoảng cách rất xa để trở thành tiền điện tử với lý do quan trọng nhất là sự công nhận của NHTW tất cả các nước. Khi NHTW các quốc gia ko thừa nhận, đồng bạc phương pháp số sẽ ko được đảm bảo và không có khả năng quy đổi ở khuôn khổ rộng như tiền điện tử. Hiện nay tiền phương pháp số đang được lớn mạnh theo hướng khai thác các lợi thế, Ưu điểm của công nghệ chuỗi khối - blockchain (như giá cả thương lượng thấp, độ an toàn bảo mật cao, tiện lợi, chóng vánh...) hơn là theo hướng dùng đồng tiền công nghệ số như 1 đồng bạc thực sự.
Một loại tiền khác cũng thường bị hiểu nhầm ấy là tiền di động (mobile money), quan niệm rằng tiền di động và tiền điện tử khác nhau. Tuy vậy, theo khái niệm của Hiệp hội thông tin di động thế giới (GSMA), Mobile money có thể được hiểu ngắn gọn là tiếp cận nhà sản xuất nguồn vốn qua điện thoại di động. định nghĩa này rộng và bao hàm phần đông ý nghĩa của dịch vụ này, nhất là từ góc độ người dùng. Theo đó, với bản chất là tiền pháp định, tiền di động có thể hiểu là một dạng thức tiền điện tử do doanh nghiệp (thường là nhà mạng) cung cấp nhà cung cấp trung gian thanh toán phát hành và định danh khách hàng phê chuẩn cơ sở vật chất dữ liệu thuê bao di động. Dạng thức này chính là ví điện tử trên thuê bao di động, không cần kết liên với account ngân hàng. Công ty vốn đầu tư quốc tế (IFC) cũng quan niệm rằng, mobile money là một dạng tiền điện tử, trong đấy các thương lượng trả tiền và nguồn vốn được tiến hành trên điện thoại di động, có thể trực tiếp hoặc không trực tiếp gắn với tài khoản nhà băng.
hai. Quy định về tiền điện tử tại Việt Nam
Tại Việt Nam, hiện nay vẫn chưa có một văn bản pháp lý nào quy định định nghĩa tiền điện tử. Tuy thế, 1 vài văn bản đã quy định những dạng thức của tiền điện tử gồm ví điện tử, thẻ trả trước… như tại Luật nhà băng Nhà nước (2010), Luật các tổ chức tài chính (2010), Nghị định số 101/2012/NĐ-CP của Chính phủ về trả tiền không dùng tiền mặt và Nghị định số 80/2016/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một vài điều của Nghị định số 101/2012/NĐ-CP, Thông tư số 19/2016/TT-NHNN quy định về hoạt động thẻ nhà băng (được sửa đổi bởi Thông tư số 26/2017/TT-NHNN). Hiện nay, Dự thảo Nghị định quy định về thanh toán ko sử dụng tiền mặt sửa đổi đã thống nhất đưa ra khái niệm rõ ràng về tiền điện tử:“Tiền điện tử là giá trị tiền tệ lưu trữ trên những dụng cụ điện tử được trả trước bởi khách hàng cho nhà băng, chi nhánh nhà băng nước ngoài, doanh nghiệp phân phối nhà sản xuất trung gian thanh toán để thực hiện giao dịch trả tiền và được đảm bảo giá trị tương ứng tại nhà băng, bao gồm: thẻ trả trước, ví điện tử, tiền di động”.
So sánh với các khái niệm trên toàn cầu, có thể thấy khái niệm trong dự thảo hơi thích hợp và có phần dễ hiểu, rõ ràng và dễ phân biệt hơn. Quan trọng hơn là việc hợp nhất đưa cả 3 loại hình tiền điện tử vào văn bản pháp lý không chỉ giúp ngừng rõ ràng phạm vi của tiền điện tử mà còn giúp công việc quản lý được thống nhất về một mai dong là NHNN, từ đấy lấp được lỗ hổng trong công tác quản lý đối với mobile money hiện vẫn đang để trống.
đồng thời, các quy định trong dự thảo can dự tới doanh nghiệp phi nhà băng cũng giúp phân biệt rõ đơn vị phát hành tiền điện tử hợp pháp (được cấp phép, giám sát hoạt động) với tổ chức hoạt động ko phép, phạm pháp. Qua đấy, giúp phân biệt rõ giữa tiền điện tử “hợp pháp” với tiền ảo, tiền điện tử “bất hợp pháp”, giúp những cơ quan có thẩm quyền trong ngăn phòng ngừa các hành vi tù túng trong lĩnh vực này vốn dĩ diễn biến phức tạp thời gian qua.
Nắm bắt xu thế, cập nhật thông báo về đường ema tại Việt Nam